«ԱՐՑԱԽ-ՍՅՈՒՆԻՔԻ ԲԱՐԲԱՌԱՅԻՆ ԲԱՌԱՊԱԱՐԸ»՝ ԴՈԿՏՈՐԱԿԱՆ ԱՏԵՆԱԽՈՍՈՒԹՅԱՆ ՀՆՈՑՈՒՄ

Դեկտեմբերի 5-ին ՀՀ ԳԱԱ Հրաչյա Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտում հայագիտության համար նշանակալից իրադարձություն արձանագրվեց։ Ինստիտուտի գիտաշխատող, լեզվաբան, բ․գ․թ․, դոցենտ Մհեր Սուրենի Քումունցը հաջողությամբ պաշտպանեց «Արցախ-Սյունիքի բարբառային բառապաշարը» թեմայով դոկտորական ատենախոսությունը։ Սա հայ պատմական բարբառագիտության մեջ բացառիկ աշխատանք է, քանի որ առաջին անգամ է համակարգված և ընդգրկուն քննության ենթարկվում Սյունիք-Արցախի բարբառային տարածքի պատմական բառապաշարը։ Լեզվաբանության 019 … Մանրամասն

ԿԱՐԵՎՈՐ  ԱՏԵՆԱԽՈՍՈՒԹՅՈՒՆ

«Ապա աթոռակալեց երանելի, բազմավաստակ, արքայատիպ Տեր-Հովհաննեսը՝ հրեշտակների ու մարդկանց սիրելին՝ երեսունութ տարի։ Սա կանգնեցրեց Տաթևի երկնակառույց քավարանը, որի գովելի գործերի հանգամանքների մասին մեծ ճոխությամբ եմ ուզում պատմել»։  Ստեփանոս Օրբելյան․ «Սյունիքի պատմություն»․ Երևան 1986թ․, էջ՝ 168 Մեր ժողովրդի պատմությունն այսօր ունի նոր բացահայտումների խնդիրներ։ Այս առումով կարևորվում են նոր ուսումնասիրությունները` հատկապես արհեստավարժ գիտնականների կողմից։ Հոկտեմբերի 30-ին … Մանրամասն

Նոր գիրք՝ գիտության խնդիրներով

Ապրիլի 17-ին Երևանում՝ ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի (ԳԱԱ) նիստերի դահլիճում, տեղի ունեցավ «Գիտություն․ հանրամատչելիացում, հանրայնացում, հանրահռչակում, զարգացում» գրքի շնորհանդեսը։ Գիրքը, որ հոդվածների ժողովածու է, հրատարակվել է ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչությունում 2025 թվականին։ ՀՀ ԳԱԱ ենթակայությամբ գործող «Գիտության հանրամատչելիացման և զարգացման ծրագրերի վարչություն»-ը (ԳՀԶԾՎ), որը ղեկավարում է մ․գ․դ․ Կամո Աթայանը, արդեն մեկ տարվա պատմություն ունի, և … Մանրամասն

ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ  ՀՀ ԳԱԱ ՀՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԱԶԳԱԳՐՈՒԹՅԱՆ ԻՆՍՏԻՏՈՒՏԻ ՏՆՕՐԵՆ ԱՐՍԵՆ ԲՈԲՈԽՅԱՆԻ ՀԵՏ

Հայաստանի Հանրապետության գիտությունների ազգային ակադեմիայի (ՀՀ ԳԱԱ) համակարգում գործող Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտը (ՀԱԻ) հիմնադրվել է 1959 թվականին։ Հիմնադիր տնօրենը եղել և մինչև 1990թ. ինստիտուտը ղեկավարել է հնագետ, պ.գ.դ., ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս Բաբկեն Առաքելյանը (1912-2004 թթ.): Հետագայում ինստիտուտը ղեկավարել են հնագետ, պ. գ. դ. Գևորգ  Տիրացյանը, ՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ, պ. գ. դ. Արամ Քալանթարյանը (1993–2006 … Մանրամասն

1988  ԹՎԱԿԱՆԻ  ՍՊԻՏԱԿԻ  ԱՂԵՏԱԼԻ ԵՐԿՐԱՇԱՐԺԻՑ ՉՔԱՂԱԾ ԴԱՍԵՐԸ

             I . ՆԱԽԱԲԱՆ          Ժամանակակից աշխարհը լի է  բազմաթիվ և տարաբնույթ, մարդկային մեծ կորուստներ և նյութական վնասներ պատճառող տարերային ու տեխնածին աղետներով։Ինչպես զարգացող, այնպես և զարգացած երկրներում նկատվում է նշված տիպի աղետների աճի միտում։XXI – րդ դարում աշխարհի գրեթե բոլոր երկրներում մեծ թափ է առնում ուրբանիզացիայի մակարդակը։ Հետևաբար, հնարավոր ուժեղ և ավերիչ աղետների ժամանակ … Մանրամասն

Նվիրված Վանի թագավորության սեպագրերին

«Խալդյան մեծությամբ Արգիշտին՝ Մենուայի որդին, այս ամրոցը հոյակապ կառուցեց, հաստատեց Էրեբունի անունը՝ ի հզորություն Բիայնիլի երկրի և ի սարսափ թշնամիների: Արգիշտին ասում է.- հողն ամայի էր: Ես հզոր մեծագործություններ կատարեցի այստեղ: Խալդյան մեծությամբ Արգիշտին՝ Մենուայի որդին, արքա է հզոր, արքա մեծ, տերը Տուշպա քաղաքի»։ Էրեբունի-Երևան հիմնադրման սեպագիր արձանագրությունը Սեպտեմբերի 20-ին ԵՊՀ պատմության ֆակուլտետի ընթերցասրահում հնագիտության … Մանրամասն

Արհեստական բանականության կիրառմամբ

ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարության համակարգմամբ՝ հունիսի 14-16-ըՀայաստանի հնագիտական վայրերում, թանգարաններում, արգելոց-թանգարաններում եւ այլուր անցկացվեցին «Եվրոպականհնագիտության օրեր» միջոցառումներ: 2010 թվականից Ֆրանսիայիկանխարգելիչ հնագիտական ազգային ինստիտուտի համակարգմամբանցկացվող գիտական այս միջոցառմանը մեր երկիրը միացել է 2022թվականին։ Այս տարի «Եվրոպական հնագիտության օրեր»-ին միացելէին ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության եւ ազգագրության ինստիտուտ» (ՀԱԻ),«Պատմամշակութային ժառանգության գիտահետազոտականկենտրոն», «Պատմամշակութային արգելոց-թանգարանների եւպատմական միջավայրի պահպանության ծառայություն», «Հայաստանիպատմության թանգարան» ՊՈԱԿ-ները, … Մանրամասն

Արցախցի գիտնականները Բյուրականի աստղադիտարանում

Բյուրականի աստղադիտարանում Արցախի օր էր: Հավաքվել էին ՀՀ ԳԱԱ նախագահության և Արցախի կրթության և գիտության ոլորտի ներկայացուցիչներ: ՀՀ ԳԱԱ տարբեր ինստիտուտներում արդեն ընդգրկվել են Արցախից տեղահանված հինգ տասնյակ և ավելի գիտնականներ: Մենք իսկապես ունենք Արցախի գիտական և ինտելեկտուալ ռեսուրսների կենտրոնացման և ուղղորդման, գիտակրթական ինքնակազմակերպվածության խնդիր: Արցախի գիտական միտքը և գիտական հարթության մեջ Արցախը օրակարգում պահելը, … Մանրամասն

ԱՐՑԱԽԸ  ՍՏԵՓԱՆՈՍ  ՕՐԲԵԼՅԱՆԻ «ՍՅՈՒՆԻՔԻ  ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ»   ՄԵՋ

Ստեփանոս Օրբելյանի «Սյունիքի պատմություն» պատմագիրքը հայ մատենագրության ինքնատիպ գործերից է՝ ընդգծված գաղափարական շերտերով ու ոճապատումային առանձնահատկություններով, տոհմագրության /ճյուղագրության/ ժանրատեսակով: Քաջ գիտակցելով իր գործի էությունը՝ պատմիչը ձգտել է գրել Սյունիքի պատմությունը, որը մինչ այդ ոչ մեկի կողմից չէր շարադրված, կամ եթե անգամ եղել է նման գործ, չի պահպանվել:   Ճիշտ է, հայ մատենագրության մեջ Մեծ Հայքի … Մանրամասն