«Յայնմ ժամանակի գային հասանէին յերկիրն Հայոց, յԱյրարատ գաւառ, ի Վաղարշապատ քաղաք, զոր և Նորաքաղաքն կոչեն, ի նիստս թագաւորացն Հայոց»։ Ագաթանգեղոս․ «Պատմութիւն Հայոց»․ Երևան 1983թ․ Էջ՝ 90։ Խոսքը Գայանյան կույսերի մասին է, որոնք, հալածվելով Դիոկղետիանոս կայսեր կողմից, հեռացել էին Հռոմից, հասել Վաղարշապատ և բնակություն էին հաստատել քաղաքի հյուսիսարևելյան կողմում գտնվող այգիներ հնձաններում։ Հայոց երբեմնի մայրաքաղաք՝ այսօրվա … Մանրամասն
Լուսագյուղի սրբավայրերը ՀՀ Արագածոտնի մարզի Ապարանի տարածաշրջանի հնագույն բնակավայրերից է Լուսագյուղը, որը գտնվում է Ապարան քաղաքից 2 կիլոմետր հյուսիս-արևելք՝ Ծաղկունյաց լեռնաբազուկի թեք փեշին և հարթության վրա՝ ծովի մակերևույթից մոտ 2000-2020 մետր բարձրության վրա։ Ներկայումս գեղեցիկ ձևավորված փողոցներով գյուղի մոտակայքում կան նաև հնադարյան պատմական հուշարձաններ։ Լուսագյուղը Շահ Աբասի ձեռնարկած բռնագաղթից հետո վերստին բնակեցվել է 1829 թվականին Արևմտյան Հայաստանի Սուրմալուի … Մանրամասն
Ներկայանում է հեղինակը Ես Մարտա Բաբայանն եմ, 22 տարեկան, ծնվել և մեծացել եմ Արցախում՝ Ստեփանակերտ քաղաքում։ Սովորել եմ Հովհաննես Թումանյանի անվան թիվ 9 հիմնական, ապա Վիտալի Ջհանգիրյանի անվան թիվ 11 ավագ դպրոցում։ 2021 թվականին ընդունվել եմ Արցախի պետական համալսարան՝ «Կենսաբանություն և քիմիա» մասնագիտությամբ։ 2023 թվականի պատերազմից հետո ուսումս շարունակել եմ Վանաձորի պետական համալսարանում՝ «Մանկավարժական կենսաբանություն» … Մանրամասն
«Հինգ հարյուր յոթանասունհինգ թվականին (1126թ․) եկավ ամիր Հարոնը և բնաջնջեց Կապանի տունն ու Արևիք գավառը․․․» Ստեփանոս Օրբելյան «Սյունիքի պատմություն․ էջ՝ 279» Եվ այդ ժամանակից ավերվեց ու ամայի մնաց Սյունիքի թագավորության մայրաքաղաք Կապանը։ Հնավայրն ընկած է Սյունիքի մարզկենտրոն Կապանից հարավ՝ Ողջի գետի աջափնյա ոչ բարձր բլրի վրա՝ Քաջարան ձգվող ճանապարհի ձախ եզրին։ Այժմ երբեմնի … Մանրամասն
Պատմական Եղվարդը Մեծ Հայքի Սյունիք նահանգի Մյուս Բաղք կամ Քաշունիք գավառի գյուղերից է։ Սյունիքի պատմիչը՝ Ստեփանոս Օրբելյանը, որը հարուստ տեղեկություններ է թողել իր և ավելի վաղ ժամանակների մասին, «Սյունիքի պատմություն» գրքում՝ «Սյունիքի տասներկու գավառների եկեղեցու (խոսքը Տաթևի վանքի մասին է․ Զ․ Ը․) հարկացուցակը ըստ հին սահմանվածի» ՀԴ գլխում, Եղվարդը հիշատակում է Աղահորդ անունով՝ Մյուս Բաղք … Մանրամասն
Ստեփանոս Օրբելյանի «Հայոց պատմություն» գրքում, 5-րդ դարում կատարված իրադարձությունների հետ կապված, կա հիշատակություն․ «Եվ Կապանից այստեղ եկավ հայր Հովհաննեսը, վանականներին վերցնելով գնաց գետի ափը, Տիրոջից խնդրեց վանականների կարիքների համար ձուկ շնորհել․․․» (էջ՝ 118)։ Ստ․ Օրբելյանի հիշատակած Կապան բնակավայրը գտնվում է ներկայիս Սյունիքի մարզկենտրոն Կապան քաղաքից դեպի Քաջարան տանող ճանապարհի ձախակողմյան ոչ բարձր բլրի վրա՝ Ողջի … Մանրամասն
Մեր երկիրը շատ հարուստ է պատմահնագիտական հուշարձաններով․ ցանկացած վայրում հնարավոր է գտնել, տեսնել խաչքար, տապանաքար ու հնադարյան պատաշար ու դամբարան, ամրոց ու նման այլ կառույցներ։ Եվ ինչ-որ տեղ նաև այս է պատճառը, որ հաճախ անտարբեր ենք մեր պատմության վկաների հանդեպ. ժողովրդական խոսքով ասած՝ աչքը սովոր է։ Իսկ խորհրդային տարիներին, դրանից առաջ, նաև այսօր կատարված քանդիչ … Մանրամասն
Կոտայքի մարզի Եղվարդ քաղաքից մոտ 3 կմ հեռու՝ հյուսիսարևելյան կողմում, Զորավան գյուղի հյուսիսային հատվածում, ոչ բարձր սարալանջին փռված է հնադարյան մի բնակատեղի, որի սկզբնամասում կիսաքանդ վիճակում կանգուն է Զվարթնոց տաճարի մանրակերտը հիշեցնող եկեղեցին։ Սուրբ Թեոդորոս կամ Սուրբ Զորավար եկեղեցին ժամանակին այստեղ հիմնված վանական համալիրի գլխավոր եկեղեցին է եղել։ Դարչնագույն սրբատաշ տուֆով կառուցված, ճարտարապետական հորինվածքով կենտրոնագմբեթ, երկաստիճան … Մանրամասն
Երկի՛ր իմ,Առանց ինձ ինչպե՞ս ես… Ես հիմա շվարած ինչ -որ տեղ եմ` անհասցե, անտուն, անոգի…Քո ցավը ուսերիս շալակած տանում եմ(այդ ցավը տանել չի լինի),անգույն, շնչահեղձ են օրերս…Ապրել եմ հոգեվարքիդ ժամերն ու հայացքս կարկամած երկնքին` անպատասխան հեռացել եմ.Ինձնից պոկելով ինձ…(Ես մնացել եմ այդտեղ` վայրկյանից կախ…),Անկշտորեն շնչել եմ անշնչացած օդդ ու ջերմացելՄի պահ…Անէացած քայլել եմ վերջին անգամ … Մանրամասն
Վերջին առնվազն երկու տասնամյակներին Արցախի այայի լավագույն կերպավորողն էր։ Գեղեցիկ այա էր ոչ միայն արտաքին տեսքով, այլև արցախյան բարբառի ճոխ վերարտադրությամբ, ավանդական շարժուձևի անթերի մատուցմամբ, ինչը նահապետական շուք էր տալիս նրան։ Քանի՜ բեմերից է հնչել նրա արցախականչ երգը, հարսանիքներին քանի՜ երիտասարդ զույգերի է այայի օրհնանք տվել․․․ Անահիտ Հովսեփյանին շատերն էին ճանաչում, և ամեն մեկի մոտ … Մանրամասն