Ճապոնական կարատեն ճկուն մարտարվեստ է, դրանում կան այսպես ասած՝ կոպիտ ոճեր, ինչպիսինն են կիոկուշինը եւ շոտոկանը, բայց կան նաեւ մեղմ տեսակներ, որոնք ուղղորդված են ոչ թե կործանիչ հարվածների կատարման, այլեւ՝ շարժման գեղեցկության: Բառացիորեն կարատեն կարելի է թարգմանել ինչպես «դատարկ ձեռքի ուղի»: Կարատեի յուրաքանչյուր ոճում ուշադրություն է դարձվում ոչ միայն ֆիզիկական զարգացմանը, այլեւ հոգեւոր կատարելագործմանը: Մարզիկի հաջողությունն առավելապես պայմանավորված է մարզչի կողմից ցուցաբերվող մոտեցմամբ: Գիտելիքների, հմտությունների ու կարողությունների մակարդակը, բարձր հեղինակությունը, իր մարզաձեւի հանդեպ սերը եւ մարզիկի մեջ հաստատակամություն դաստիարակելու կարողությունը հիմնական գծերն են լավ մարզչի, ինչպիսին են արցախցի սենսեյները:
Ճապոնական մարտարվեստներն Արցախում լայն ճանաչում եւ մասսայականություն էին վայելում: Դրանք ժամանակի փոփոխության հետ ավելի ու ավելի էին զարգանում ու տարածվում՝ շնորհիվ հմուտ եւ բանիմաց մարզիչների տքնաջան աշխատանքի, որոնց համար մարտարվեստը լոկ աշխատանք չէ: Կարատեի տարբեր ոճեր ներկայացնող կարատեիստները պարբերաբար համատեղ միջոցառումներ էին անում Արցախում:
Ամենամասսայական միջոցառումը անց է կացվել 2022թ. դեկտեմբերի 25-ին շրջափակման ժամանակ, որին մասնակցող արցախցի շուրջ 700 կարատեիստներ իրենց կոչն ուղղելու համար օգտագործել են մարզական հարթակը: Արցախի տարբեր ոճեր ներկայացնող կարատեի ֆեդերացիաները, օրինակ ծառայելով բոլոր քաղաքական ուժերի համար, միավորվել են մեկ գաղափարի շուրջ՝ հանուն հայկական Արցախի: «Ես եմ Արցախը» կարգախոսով անց են կացրել ֆլեշմոբ՝ Արցախը Հայաստանին եւ ամբողջ աշխարհին կապող միակ ճանապարհը՝ կյանքի ճանապարհը բացելու պահանջը, մեր ինքնորոշման իրավունքին տեր կանգնելն ու Արցախի կարատեիստների կոչը աշխարհին հասցնելու նպատակով: Միասնական ուժի եւ ընդհանուր նպատակների ցուցադրման ֆլեշմոբի կազմակերպիչները Արցախի մարզիչներ՝ ճապոնական շոտոկան կարատե-դո հայկական ֆեդերացիայի (JKS) նախագահ Ժիրայր Պետրոսյանը, ավանդական կարատե-դո ֆեդերացիայի (ITKF) մարզիչ Տիգրան Գեւորգյանը, կիոկուշին կարատե-դո ֆեդերացիայի ( KWF) մարզիչներ Արմեն Պետրոսյանն ու Արթուր Առուշանյանն էին:
Արցախի հայաթափումից ու բնակչության բռնատեղահանվելուց հետո արցախցի արհեստավարժ սենսեյները կարողացան իրենց մարզչական գործունեությունը շարունակել Հայաստանում: Կիոկուշին կարատեում սեւ գոտի 1-ին դան կրող, ԱՀ սպորտի վաստակավոր մարզիչ Արմեն Պետրոսյանը մեզ հետ զրույցում պատմեց. «2023թ. հայտնի դեպքերից ու տեղահանությունից հետո Հայաստանում սկսել ենք մեր գործունեությունը ծավալել: Ինձ հաջողվել է մեր ֆեդերացիան պահպանել նոր անվանման տակ՝ լինելով միակ մարզական կառույցը Հայաստանում, որը ներկայացնում է Արցախը: Մեր ֆեդերացիան վերանվանվել է «Վերադարձ» կիոկուշին կարատեի ակումբ ՀԿ անվամբ, որի ներքո մարզվում է 84 երեխա՝ 78-ը Արցախից տեղահանված: Պարապմունքները անց են կացվում արցախյան բարբառով: Մարզվում ենք երկու խմբով՝ կրտսեր եւ ավագ, Երեւան քաղաքի թիվ 17 հատուկ դպրոցում, Մոլդովական 39 հասցեում»:
Ավանդական կարատեի մարզիչներ՝ սեւ գոտի 3-րդ դան կրող Տիգրան Գեւորգյանը, հոր՝ սեւ գոտի 4-րդ դան կրող Արամ Գեւորգյանի հետ համատեղ ավանդական կարատեի մարզումներ են անցկացնում Երեւան քաղաքի Զորավար Անդրանիկի 56/2 հասցեում տեղակայված «Վագաս» մարզասրահում, Երեւանի «Հիլլզ» սպորտային համալիրում, Աբովյան քաղաքի Օգոստոսի 23 1/8/4 հասցեներում:
Ճապոնական շոտոկան կարատե-դոյի մարզիչ, սեւ գոտի 2-րդ դան կրող Ժիրայր Պետրոսյանը պարապմունքներն անց է կացնում Երեւան քաղաքի Իսրայելյան 3 հասցեում գտնվող «Կենտրոն» համալիրում, Մանանդյան 41 հասցեի «Միկա» մարզական կենտրոնում եւ Հովհաննիսյան 30 հասցեում գտնվող հ. 79 դպրոցում:
Արցախի սենսեյների մարզչական հովանու տակ պարապվող մարզիկների թիվը շուրջ 200 է:
«Փորձում ենք ամեն ինչ անել, որպեսզի արցախցի երեխաները կարողանան ավելի մատչելի պայմաններում անցկացնել իրենց պարապմունքները: Բացի ֆիզիկական դաստիարակությունից ու կարատեի տեխնիկայի փոխանցումից նաեւ մարզական հարթակը օգտագործում ենք, որպեսզի մեր արցախյան առանձնահատկությունները, բարբառը պահենք, իսկ մեր երեխաները լինեն համախմբված: Այստեղ էլ կարողանում ենք բազմաթիվ տարբեր միջոցառումների մասնակցել ու կազմակերպել տարբեր մրցաշարեր: Մեր՝ մարզիչներիս, նպատակն է «Վերադարձ» կիոկուշին կարատեի ակումբ ՀԿ բազայի վրա ստեղծել ճապոնական մարտարվեստների կենտրոն, որտեղ արցախցի երեխաները հնարավորություն կստանան առավել հարմար պայմաններով զբաղվել իրենց դուրեկան ճապոնական մարտարվեստով»,-ասել է Արմեն Պետրոսյանը:
Սոնյա ԱՎԱԳՅԱՆ